ТОМАЙМОНОШТОРДЫҢ ТОСТАҒАНЫ МЕН ПАТЕНІ: ВЕНГРИЯНЫҢ ОРТАҒАСЫРЛЫҚ АББАТТЫҚТЫҒЫНЫҢ ҚҰПИЯСЫ
DOI:
https://doi.org/10.59103/muzkz.2024.08.03Түйінді сөздер:
ортағасырлық Бенедикт аббаттығы, таза күміс тостаған, патен, монастырь шіркеуі, шіркеу басшысы, көшпелі халықтардың қоныстары, ерте печенег рулары, венгр шіркеуінің тарихыАннотация
Андатпа. 2024 жылдың жазында археологтар Томаймоностордағы (Венгрия) ортағасырлық Бенедиктин аббаттық шіркеуінің жанындағы қабірден таза күміс тостаған (чаша) мен дискіні тапты. Табылған заттар археологиялық контекстке және стилистикалық ерекшеліктерге негізінде 1230 жылдарға жатқазылды, олар ортағасырлық венгр шіркеуінің өнері мен литургиялық тәжірибесінің ерекше үлгісі болып табылады.
Қабірден табылған 97 % таза күмістен жасалған тостаған ерте романдық және готикалық стильдерді біріктіреді және сирек мотив диаметрі 6 см дискіде бейнеленген «Hand of God» (Құдайдың қолы). Бұл жер ерте печенег тайпаларыменде, кейінгі көшпелі халықтардың қоныстарымен де байланысты болғандықтан маңызды және христиандық миссионерлік қызметі кешенінің ықтималды рөлін болжайды. Аталмыш жердің тарихы XI-ші ғасырдан басталады: ертедегі дөңгелек ғимараттар кейінірек үш қабырғалы аббаттық шіркеумен ауыстырылды. Бұл жаңалық ортағасырлық венгр зергерлігі туралы бұрын-соңды болмаған түсінік береді, діни әдет-ғұрыптар және жергілікті ақсүйектер, шіркеу басқармасы мен аймақтағы көшпелі халықтар арасындағы күрделі қарым-қатынастар жайынды.
