АЛТЫН ОРДАНЫ ЗЕРТТЕУЛЕРІНЕ КӨЗҚАРАС ЖӘНЕ ЖЕРГІЛІКТІ ДЕРЕККӨЗДЕР «ШЫҢҒЫСНАМА», «ШИБАННАМАНЫҢ» АЛТЫН ОРДА ЗЕРТТЕУЛЕРІНДЕГІ ОРНЫ

Аннотация

Шыңғыс хан империясын зерттеу ортағасырдағы Еуразияның соңғы дәуірін ғана емес, қазіргі кезеңдерін де түсіну үшін маңызды болмақ. Зерттеу жұмыстарының нәтижесінде соңғы екі ғасырда Шығыс Еуропа мен Ішкі Азияның тарихи маңызына байланысты ұлан-ғайыр империяны құрайтын төрт халықтың, әсіресе, Жошы Ұлысының орнын анықтайтын заттар табылды.

Түркі халықтарына бастау болған ауызша тарих дәстүрі Қытайдың, одан кейін Иранның және Исламның тарихи дәстүрімен үндесіп, Оғызнама және Шыңғыснама деп аталатын екі тармақ бойынша дамыды. Парсы және түрік тілдерінде жазылған шығармалар ислам дәстүрімен ұштасып жатыр. Мұндағы тарихнамалық дәстүр түркі мемлекеттерінің үстемдігіне сай құрастырылған концепцияларға негізделген. Түркі халықтарының мифологиясы белгілі бір деңгейде тарихқа дейінгі кезеңдердің стенографиясы болып табылады.