ҰЛЫСТЫҢ ҰЛЫ КҮНІ – НАУРЫЗ

Аннотация

Мақалада қазақ халқының дәстүрлі жылбасы мейрамының тарихи-мәдени қырлары, салт-дәстүрлермен байланысты қалыптасқан ерекшеліктері сипатталады. Наурыз мейрамының табиғатпен, оның жазғытұрымдағы күн мен түннің теңелуімен байланысты екені, ал халықтық астрономия бойынша Сүмбіле, Үш Арқар-Таразы, Үркер, Сұлу Сары жұлдыздарының батыс көкжиектегі бір түзудің бойында қатар түзуі Ұлы теңесудің онтологиялық негізі болып саналатыны айтылады.

Наурыз мейрамындағы салт-дәстүрлердің, наным-сенімдердің, ырым-жоралғылардың кездесетіні және олардың түп мәні табиғатпен тіл табысу (экологиялық), ескіден арылу, жаңару, жасару идеясымен байланысты мән-мазмұны ашылады.

Сондай-ақ қоғамдағы бірлік пен татулық, адамгершілікпен байланысты этикалық қағидаттардың, сайып келгенде, ата-баба жолын дәріптеу, елдің бірегейлігі мен бірлігін сақтау мақсатымен байланысты екені көрсетіледі. Наурыз феноменінің қазақы моделі Өркендеу, Жаңару, Жасампаздық идеясы негізінде қалыптасқандығы айқындалады.