«ХАЛЫҚ ЖАУЛАРЫНЫҢ» ӘЙЕЛДЕРІ (Төлебаева Хадиша № 0631-іс, Майлина Күлжамал № 04613- іс құжаттары негізінде)
DOI:
https://doi.org/10.59103/muzkz.2024.06.02Түйінді сөздер:
Алаш, «халық жауы», әйелдер, отбасы, НКВД, тергеу хаттамалары, лагерь, іс-құжатАннотация
Аңдатпа. Зерттеудің мақсаты - сталиндік қуғын-сүргінге ұшыраған «халық жаулары» отбасы мүшелерінің өмірін құпия сақталып келген НКВД сот-тергеу материалдары негізімен баяндау. Мақалада тоталитарлық жүйенің алаштың ардақты азаматтары Төлебаев Мырзаханның, Майлин Бейімбеттің жұбайлары және отбасы мүшелеріне көрсеткен қиянаты баяндалады. Бұл фактілік құжаттар ғылыми айналымға алғаш рет енгізілуде. Жұмыстың жаңалығы - жаңа фактілік материалдардың мәселеге пәнаралық тоғыста қарауға мүмкіндік беруі. Пайдаланылған деректер легі басым түрде құпиясыздандырылған құқық қорғау органдары құжаттарынан (НКВД СССР) тұрады. Айыпталушылардың жеке істеріндегі құжаттар, «халық жауларының» әйелдерінің қамаудағы ауыр өмірін, оның бостандыққа шыққан соң да оңалуға мүмкіндік бермеген соншалықты өміршең билік жүйесінің қылмыстарын көрсетеді. «Аса құпия» сақталған құжаттардың ғылыми айналымға тартылуы бізге дейін зерттелген бұл тақырыптағы еңбектер қатарын толықтыра түспек.
Жұмыстың нәтижесінде автор, «халық жауларының» әйелдері категориясымен сотталған адал жандардың отбасы тарихы шағын мақаламен шектелмейтін, алдағы уақытта зерттеушілер үшін бұл әлі де күрмеуі толыққанды шешілмеген тың тақырыптардың бірі деген тұжырымға тоқталады.